Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej zwykle wiąże się z określonymi kosztami i koniecznością inwestycji. Nie każdy dysponuje potrzebnymi do tego środkami, ale z pomocą przychodzą różnego rodzaju instytucje unijne oraz Urzędy Pracy, przyznające dotacje na ten cel. Czy środki pozyskane w ten sposób podlegają opodatkowaniu? Jak wygląda dotacja a podatki?

Walka z bezrobociem przybiera różne formy – Urzędy Pracy nie tylko pomagają znaleźć zatrudnienie w już istniejących firmach, ale również zapewniają fundusze na otworzenie własnego przedsiębiorstwa. Jeszcze do niedawna na podobną pomoc można było liczyć ze strony instytucji unijnych. Niestety, od 2015 roku Unia Europejska nie przyznaje bezzwrotnych dofinansowań na otwarcie firmy i nie zanosi się na to, by w najbliższym czasie ten stan rzeczy miał ulegnąć zmianie.

Staranie się o dofinansowanie to świetny pomysł na rozwiązanie problemu braku zatrudnienia. Nie każdy marzy o ciepłej posadce, pracy na etacie oraz stałej pensji. Jest mnóstwo osób, które znacznie lepiej czują się, pracując „na swoim”: większa odpowiedzialność jest dla nich mobilizująca, a brak ustalonych z góry godzin aktywności pozwala na dopasowanie obowiązków zawodowych do swoich potrzeb i naturalnego rytmu dobowego. Nie od dziś wiadomo, że niektóre osoby uwielbiają wstawać skoro świt i są wówczas najbardziej efektywne, natomiast inne wolą wyspać się nieco dłużej, a szczyt ich sił witalnych przypada na godziny popołudniowe. Nie bez znaczenia jest również możliwość realizowania własnych pomysłów oraz spełnianie się w branży, która jest naszą pasją. Wielu z nas nosi w sobie dobre pomysły na biznes, których realizację do tej pory uniemożliwiał brak odpowiednich środków na koncie. Dzięki bezzwrotnym dotacjom na założenie działalności brak pieniędzy przestaje być przeszkodą nie do pokonania. Skutkiem jest wiele nowych firm tworzonych z pasją przez młodych, ambitnych ludzi.

Dotacja a podatki

Aby otrzymać oraz właściwie spożytkować dostępne dofinansowanie, należy odpowiednio wypełnić wniosek i sporządzić biznes plan. Wiele osób przeraża biurokracja oraz nie do końca jasne zasady wykorzystywania pobranych środków. Czy od uzyskanych pieniędzy należy odprowadzić podatek dochodowy? W jaki sposób rozliczać podatek z zakupionych za tę kwotę sprzętów?

Pierwszą kwestią, o jakiej należy wspomnieć, jest fakt, iż bezrobotny pobierający dotację na otwarcie firmy uzyskuje z tego tytułu przychód podatkowy. Nie jest to dochód z działalności gospodarczej, ale z innych źródeł. Dobra wiadomość jest taka, że przychód ten jest zwolniony opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 121 ustawy o PIT, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są: jednorazowe środki przyznane bezrobotnemu na podjęcie działalności, o której mowa w art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Skutek jest taki, że przychodu z tytułu otrzymania dofinansowania nie ujmuje się w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, ani w zeznaniu rocznym składanym przez podatnika. Zwolnienie to nie jest zależne od formy opodatkowania działalności gospodarczej, co oznacza, że mogą z niego skorzystać również przedsiębiorcy opodatkowani w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Nie ma znaczenia również to, w jaki sposób spożytkujemy dotację: czy kupimy za nią środki trwałe, wyposażenie, towary, czy też skorzystamy z usług doradczych.

A co z kosztami uzyskania przychodów? Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PIT za koszty uzyskania przychodów nie uważa się odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych, od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Innymi słowy, do kosztów uzyskania przychodów nie możemy zaliczyć środków trwałych, natomiast nie ma przeszkód, by takie koszty stanowiły inne wydatki sfinansowane z dotacji, np. wyposażenie i towary.

Kolejną wątpliwością, która pojawia się u początkujących przedsiębiorców, jest podatek VAT. Według organów podatkowych sposób pozyskania środków na sfinansowanie wydatków związanych z działalnością gospodarczą nie ma znaczenia dla prawa do odliczenia podatku VAT i należy w tym zakresie stosować zasady ogólne. Ważne jest wyłącznie to, by wydatek miał związek z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT. Prawo do odliczenia nie przysługuje więc firmom świadczącym usługi zwolnione z podatku VAT, np. usługi pośrednictwa finansowego, medyczne, edukacyjne itp., a także korzystającym ze zwolnienia podmiotowego z tytułu nieprzekroczenia obrotów rzędu 50.000 zł.

Podsumowując:

– dotacja z Urzędu Pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej jest zwolniona z podatku dochodowego,

– wydatki sfinansowane za pomocą dotacji zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów z wyjątkiem odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w części sfinansowanej dotacją,

– podatek VAT od wszystkich wydatków sfinansowanych dotacją podlega odliczeniu na zasadach ogólnych.