Zarówno obecni, jak i przyszli przedsiębiorcy muszą podejmować dużo poważnych decyzji. Jedną z nich jest wybór formy opodatkowania. Wśród dostępnych opcji znajduje się m.in. podatki CIT, czyli podatek dochodowy od osób prawnych. Kto może skorzystać z tego wariantu i w jaki sposób się go rozlicza?

Kim są osoby prawne? Najogólniej można powiedzieć, że należą do nich podmioty, co do których przepis prawny stanowi, że są one osobami prawnymi – do tej kategorii należy m.in. Skarb Państwa, który jednak objęty jest zwolnieniem podatkowym. Innymi osobami prawnymi są fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne.

Podatki CIT (Corporate Income Tax) to inaczej podatki dochodowe od osób prawnych. Jest on odprowadzany od dochodów spółek i innych osób prawnych, czyli jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, której przysługuje zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. Stanowi on formę podatku bezpośredniego, płaconego od uzyskanych dochodów, a w określonych przypadkach od uzyskanych przychodów. Podatki CIT stosowane są wedle ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.). Przepisy tej ustawy nie są stosowane, jeśli podmiot uzyskuje przychody z działalności rolniczej (poza działami specjalnymi produkcji rolnej), czynności niemogących być przedmiotem umowy prawnej, gospodarki leśnej oraz żeglugi (przychodów opodatkowanych podatkiem tonażowym).

Podatki CIT dotyczą wszystkich osób prawnych (niezależnie od sposobu nabycia osobowości prawnej) oraz spółek kapitałowych w organizacji. Ponadto osobowość prawną mogą mieć również grupy kapitałowe, czyli związki co najmniej dwóch spółek prawa handlowego. Warunki, które muszą zostać spełnione, to:

• wspólne interesy kapitałowe;
• taka grupa może być tworzone tylko przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne. Wysokość kapitału zakładowego, czyli akcyjnego, nie może zaś być niższa niż milion złotych. Spółka matka (dominująca) musi mieć 95% udziałów w kapitale akcyjnym, zaś spółki córki (zależne) nie mogą mieć udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących grupę. Dodatkowo nie mogą istnieć żadne zaległości podatkowe na rzecz Skarbu Państwa;
• spółki tworzące grupę kapitałową nie mogą korzystać ze zwolnień VAT będących wynikiem innych przepisów;
• grupa kapitałowa tworzona jest w wyniku umowy między spółkami (ma ona postać aktu notarialnego), która powinna być zawarta na okres co najmniej 3 lat i zostać zarejestrowana w urzędzie skarbowym;
• dochód grupy powinien wynosić przynajmniej 3% przychodów podatkowych.

Istnieją również podmioty zwolnione z podatku CIT. Wśród nich znajdują się:

• Skarb Państwa,
• Narodowy Bank Polski,
• Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• przedsiębiorstwa międzynarodowe i jednostki gospodarcze stworzone przez organ administracji państwowej wraz z innymi państwami,
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych, fundusze emerytalne i inwestycyjne
• gminy w zakresie dochodów własnych,
• jednostki budżetowe i fundusze celowe powołane na mocy odrębnych przepisów,
• organizacje o charakterze religijnym,
• wojewódzki fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Jeśli siedziba podatnika ma miejsce na terenie państwa, ma on obowiązek opodatkowywać wszystkie swoje dochody (bez względu na miejsce ich pozyskiwania). Natomiast w sytuacji, gdy siedziba osoby prawnej mieści się poza granicami Polski, uiszcza ona podatek wyłącznie od dochodów uzyskanych na terenie państwa – taki obowiązek podatkowy nazywamy ograniczonym.

W większości przypadków opodatkowaniu podlega dochód osób prawnych (czyli nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania), jednak zdarza się także, iż należy brać pod uwagę przychód. Ten wyjątkowy przypadek dotyczy podatników krajowych osiągających przychody z dywidend i udziałów w zyskach osoby prawnej, a także podatników z siedzibą poza Polską, jednak osiągający przychody z tytułu praw autorskich czy dywidend na terenie kraju.

Podstawą opodatkowania jest, oczywiście, dochód z danego roku podatkowego. Czasami nadarza się sposobność do dokonania odliczeń, np. z tytułu darowizn na cele kultu religijnego lub darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego, jednak nie mogą one przekraczać 10% uzyskanego dochodu. Jeszcze do niedawna podatek CIT wynosił 19%, jednak w roku 2017 nastąpiła obniżka, która zmniejszyła tę liczbę do 15%. Rozliczenia należy dokonać po zakończeniu roku podatkowego (termin upływa wraz z końcem marca), a ma to miejsce przez złożenie w odpowiednim urzędzie skarbowym wstępnego zeznania podatkowego. Należy wówczas uiścić podatek lub różnicę między podatkiem a wysokością wpłaconych zaliczek. W ciągu 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania (a także nie później niż 9 miesięcy od zakończenia roku podatkowego) należy złożyć zeznanie ostateczne, które określa wysokość dochodu. Do zeznania podatkowego dołączamy roczny bilans finansowy i rachunku wyników, a niejednokrotnie również opinię i raport audytora wraz z odpisem uchwały walnego zgromadzenia.