Napiwek stanowi finansowy wyraz zadowolenia klienta z obsługi jaka mu była zapewniona. W szczególności jest to rzecz normalna w branży gastronomicznej gdzie napiwek przekazywany jest kelnerowi lub barmanowi. Nie jest to jednak element należności za usługę, jego adresatem nie jest bowiem podmiot prowadzący lokal gastronomiczny. Nie jest on ponadto określony w cenniku. Ma wobec tego charakter najczęściej całkowicie dobrowolny. Skoro tak, w żaden sposób napiwek nie może być określony jako składnik należności za usługę, jest zależny wyłącznie od woli klienta, bo ten nie jest w żaden sposób zobowiązany do jego zapłaty.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei w myśl art. 8 ust. 1 tej ustawy przez świadczenie usług rozumiane jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Za świadczenie usług uznać więc należy określone zachowanie się podatnika, wynikające co do zasady z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, w którym występują nabywca usługi (tutaj klient lokalu gastronomicznego) oraz świadczący usługę (restaurator). Dla uznania danego świadczenia za odpłatne istnieć musi stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a przekazanym wynagrodzeniem. To z kolei oznacza, że z danego stosunku prawnego, który był podstawą wykonania usługi płynąć musi bezpośrednia, wyraźna korzyść na rzecz wykonawcy usługi.

Nie zawsze jednak czynność, którą określić można mianem usługi jest przedmiotem opodatkowania VAT-em. Aby dana czynność opodatkowaniu podlegała musi zostać wykonana przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą. Działalnością gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 powołanej ustawy, jest natomiast wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców. W szczególności działalność gospodarcza obejmuje czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Nie jest więc możliwe stwierdzenie, że osoba otrzymująca napiwek wykonuje jakąkolwiek działalność gospodarczą. Kelner bądź barman otrzymujący napiwek za pracę w tym charakterze otrzymuje wynagrodzenie od prowadzącego lokal gastronomiczny w ramach stosunku pracy ewentualnie w ramach umowy cywilnoprawnej. Nie może być więc on uznany za podatnika VAT w związku z przyjmowanymi napiwkami.

W wyroku z 17 listopada 2010 r., sygn. akt I FSK 1917/09, NSA zwrócił uwagę, iż napiwek udzielany przez klienta stanowi świadczenie dobrowolne klienta. Brak więc podstaw do zakwalifikowania go jako przedmiotu opodatkowania VAT-em.

Czy tego rodzaju napiwki powinny być zatem ewidencjonowane w kasie fiskalnej Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych obowiązani są prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Z kolei w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 22 niniejszej ustawy sprzedażą jest odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Ponieważ dobrowolny napiwek nie może być uznany za odpłatne wykonanie usługi, nie mieści się on w kategorii sprzedaży. Nie ma zatem podstaw do ewidencjonowania go w kasie fiskalnej.

Istnieje też inny rodzaj napiwków. Napiwki doliczane do rachunków. Nie są one w polskiej rzeczywistości rozpowszechnione ale w niektórych innych krajach np. we Włoszech jest to zasada.

Jeżeli wysokość napiwku określona jest z góry w menu oraz jest automatycznie doliczana do rachunku za usługę gastronomiczną, napiwek podlega opodatkowaniu VAT. Tego rodzaju napiwek jest bowiem częścią składową wynagrodzenia za taką usługę a co za tym idzie staje się elementem podstawy opodatkowania.

Podsumowując. Wystąpienie obowiązku opodatkowania VAT-em napiwku uzależnione jest bezpośrednio od tego czy w danym przypadku napiwek jest płacony przez klienta dobrowolnie, czy jest obligatoryjnym elementem ceny usługi.

A co z podatkiem dochodowym

Zapraszam do komentarzy

Pozdrawiam

Marta N