Dodatkowy zasiłek opiekuńczy wprowadzony został ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, jako szczególne świadczenie z powodu COVID-19. Zasiłek ten przysługiwał w okresie od 12 marca do 26 lipca 2020 r.

Obecnie, w przypadku spełnienia warunków określonych ustawowo, z tytułu osobistej opieki nad dziećmi, można skorzystać z zasiłku opiekuńczego, określonego przepisami ustawy z dnia z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej dalej ustawą zasiłkową.

Zgodnie z ustawą zasiłkową, zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, które nie ukończyło 8 lat i wystąpiła jedna z następujących sytuacji:

nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,

konieczność izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej,

choroba niani (z którą rodzic ma zawartą umowę uaktywniającą) lub dziennego opiekuna, którzy opiekują się dzieckiem,

poród lub choroba małżonka lub rodzica dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, a poród lub choroba uniemożliwia tę opiekę,

pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej małżonka lub rodzica dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem.

Z przepisu art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej wynika, że nie każde zamknięcie placówki uprawnia do zasiłku opiekuńczego, a tylko takie, które jest nieprzewidziane. Za nieprzewidziane zamknięcie placówki, do której uczęszcza dziecko, uważa się takie, o którym ubezpieczony dowiedział się w terminie krótszym niż 7 dni przed dniem jej zamknięcia. Stąd też zamknięcia placówki na okres przerwy wakacyjnej nie można traktować jak nieprzewidzianego zamknięcia.

Dotyczy to każdej placówki, do której uczęszcza dziecko (szkoły, przedszkola, żłobka) zamkniętej z powodu przerwy wakacyjnej.

W związku z tym, w takim przypadku nie przysługuje zasiłek opiekuńczy, gdyż nie jest to okoliczność uprawniająca do zasiłku opiekuńczego na zasadach ogólnych wynikających z ustawy zasiłkowej. Również o nieprzewidzianym zamknięciu placówki trudno mówić, gdy dziecko nie zostało przyjęte do żłobka/przedszkola z powodu limitu miejsc lub w sytuacji gdy rodzic dziecka został poinformowany o odmowie przyjęcia dziecka. Nie są to okoliczności uprawniające ubezpieczonych do zasiłku opiekuńczego.

Prawo do zasiłku opiekuńczego na zasadach ogólnych określonych w ustawie zasiłkowej może być przyznane, gdy żłobek/przedszkole, do których uczęszczają dzieci (przyjęte do tych placówek w ramach limitów) zostaną zamknięte z powodów nieprzewidzianych, np. kwarantanny placówki z powodu COVID-19, zagrożenia powodzią, remontu spowodowanego nagłą okolicznością.

Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Nie zależy on od liczby osób uprawnionych do zasiłku, liczby dzieci lub członków rodziny, którzy wymagają opieki.